Short squeeze là gì?
Short squeeze là thuật ngữ được sử dụng để mô tả hiện tượng xảy ra trên thị trường tài chính khi giá của một tài sản tăng mạnh khiến các nhà giao dịch đã bán khống trước đó bắt buộc phải đóng (mua vào) vị thế của mình. Squeeze là gì trong bối cảnh này? Squeeze có nghĩa là một tình huống mà giá bị đẩy mạnh theo một hướng do sự mất cân bằng giữa cung và cầu, trong trường hợp short squeeze, đó là sự tăng giá đột ngột khi những người bán khống buộc phải mua vào.
Hiện tượng ép mua xảy ra khi người bán quyết định đóng các vị thế bán khống của mình hoặc các vị thế đó bị đóng tự động do lệnh ngưng giao dịch (stop-out). Do đó, hiện tượng short squeeze có thể tự nuôi dưỡng giúp kéo dài thêm hiện tượng này. Lo sợ rằng giá tài sản sẽ tiếp tục tăng lên, các nhà giao dịch đóng các vị thế bán khống của mình bằng các lệnh mua bắt buộc. Các lệnh mua này làm giá tài sản tăng lên. Điều này giống như đổ dầu vào ngọn lửa mua đang cháy, thu hút nhiều người mua hơn và đẩy giá cổ phiếu còn tăng mạnh hơn nữa.
Short squeeze xảy ra khi nào?
Thông thường, hiện tượng short squeeze xảy ra do các nhà giao dịch mở một số lượng lớn các vị thế bán khống có sử dụng đòn bẩy. Khi dùng đòn bẩy, nhà giao dịch có thể tích lũy vị thế có khối lượng lớn, lớn hơn gấp nhiều lần so với số vốn nhà giao dịch có khi không dùng đòn bẩy. Bằng cách dùng đòn bẩy và khối lượng giao dịch lớn, ngay cả một biến động giá nhỏ theo hướng ngược lại cũng có thể dẫn đến việc kích hoạt lệnh ngưng giao dịch, gây ra squeeze.
Hiện tượng ép mua xảy ra ở tất cả các thị trường tài chính nhưng phổ biến nhất trên thị trường chứng khoán. Những người bán khống thường tập trung vào các cổ phiếu mà họ cho rằng được thị trường định giá quá cao.
Ví dụ, cổ phiếu Tesla Inc. (TSLA) đã thu hút sự chú ý của nhiều nhà đầu tư với phương thức sáng tạo trong sản xuất và tiếp thị ô tô điện. Một bộ phận nhà đầu tư đã đặt niềm tin vào tiềm năng của Tesla và mua cổ phiếu của công ty này. Một bộ phận nhà đầu tư khác – những người bán khống – lại đặt cược vào sự thất bại của Tesla thông qua các vị thế khối lượng lớn của mình. Vào đầu năm 2019, hơn 20% số cổ phiếu đang lưu hành nằm trong vị thế bán khống. Từ cuối năm 2019 đến đầu năm 2020, cổ phiếu Tesla đã tăng 400%. Những người bán khống đã phải nhận thất bại, với số tiền thua lỗ khoảng 8 tỷ USD – một ví dụ điển hình của short squeeze.
Một ví dụ khác là cổ phiếu GameStop Corp. (GME), khi trở thành mục tiêu của những người bán khống do sự cạnh tranh gia tăng và lượng người đến trung tâm mua sắm giảm. Lượng bán khống đối với cổ phiếu này rất lớn. Đầu năm 2021, khi có tin đồn về khả năng phục hồi của công ty, cùng với sự quảng bá trên Reddit và sự tham gia của các nhà đầu tư lớn, giá cổ phiếu GameStop đã tăng mạnh. Các quỹ phòng hộ lớn buộc phải đóng các vị thế bán khống, gây ra một short squeeze dữ dội, đẩy giá cổ phiếu lên mức chưa từng thấy.
Short squeeze trong thị trường Forex
Trên thị trường Forex, hiện tượng short squeeze xảy ra cả chiều giá tăng và giá giảm. Tuy nhiên, chủ yếu là trên các khung thời gian ngắn và trong các thời điểm biến động mạnh. Vì vậy, quy mô của những đợt squeeze trên Forex thường nhỏ hơn so với thị trường chứng khoán, nơi một đợt ép mua có thể kéo dài hàng tuần.
Làm thế nào để nhận biết việc sắp xảy ra hiện tượng ép mua?
Có một chỉ số quan trọng giúp dự đoán short squeeze, đó là tỷ lệ phần trăm của các vị thế bán khống. Đây là tỷ lệ phần trăm tổng số cổ phiếu hiện đang được nắm giữ bởi những người bán khống. Nếu tỷ lệ này cao hơn nhiều so với mức bình thường, khả năng xảy ra short squeeze là rất lớn.
Các dấu hiệu kỹ thuật của short squeeze
Từ góc độ phân tích kỹ thuật, một dấu hiệu quan trọng của squeeze là gì? Đó là khi giá tích lũy trong thời gian dài mà không có sự thay đổi đáng kể. Những khoảng thời gian này còn được gọi là thị trường phẳng hoặc giai đoạn cân bằng, khi giá giao dịch trong một hành lang giá rõ ràng.
Càng lâu không có biến động, khi giá thoát khỏi hành lang này, sức bật sẽ càng mạnh. Điều này có thể kích hoạt các lệnh dừng lỗ (stop-loss) của những người bán khống, gây ra hiệu ứng domino, đẩy giá lên cao hơn nữa – dẫn đến một short squeeze.
Các nhà giao dịch khối lượng lớn có thể sử dụng các công cụ như phân tích delta (chênh lệch giữa giá mua và giá bán). Điều này giúp xác định có bao nhiêu nhà giao dịch mua và bán trong hành lang giá.
- Nếu có quá nhiều người bán khống trong hành lang giá, khả năng xảy ra short squeeze là rất cao.
- Ngược lại, nếu số lượng vị thế mua chiếm ưu thế, thị trường có thể xảy ra một đợt long squeeze – tức là giá giảm mạnh do những người mua bị ép bán.
Kết luận
Vậy short squeeze là gì? Đây là hiện tượng xảy ra khi giá tăng mạnh buộc những người bán khống phải đóng vị thế, tạo ra hiệu ứng đẩy giá lên cao hơn nữa. Squeeze là gì? Đây là một thuật ngữ chung dùng để mô tả những biến động giá mạnh do sự mất cân bằng giữa cung và cầu.
Dù xảy ra trên thị trường chứng khoán hay Forex, short squeeze có thể tạo ra cơ hội lợi nhuận lớn nhưng cũng chứa đựng nhiều rủi ro. Do đó, các nhà giao dịch nên theo dõi sát các chỉ số kỹ thuật, tỷ lệ bán khống và các vùng tích lũy giá để có quyết định giao dịch chính xác hơn.
Chúc bạn giao dịch thành công!
