VIX là gì?
Chỉ số VIX, hay Chỉ số Biến động, là một trong những chỉ báo sợ hãi nổi tiếng nhất trên thị trường tài chính. Nó thể hiện kỳ vọng của nhà đầu tư về mức độ biến động của thị trường chứng khoán trong 30 ngày tới. VIX thường được gọi là “chỉ số sợ hãi” vì khi giá trị VIX tăng, thị trường thường xuất hiện sự bất ổn và hoảng loạn.
Chỉ số này được tính dựa trên các hợp đồng quyền chọn của chỉ số S&P 500 và do Sở Giao dịch Quyền chọn Chicago (CBOE) công bố. Nói một cách đơn giản, VIX cho biết thị trường dự đoán chỉ số S&P 500 sẽ dao động mạnh đến mức nào trong thời gian gần.
VIX hoạt động như thế nào?
Chỉ số VIX được tính dựa trên giá (hay phí bảo hiểm) của các hợp đồng quyền chọn – cả quyền chọn mua và quyền chọn bán – liên quan đến chỉ số S&P 500. Khi giá quyền chọn tăng, các nhà giao dịch dự đoán thị trường sẽ có những biến động lớn trong tương lai. Nhu cầu về các chiến lược phòng vệ càng cao thì giá trị VIX càng tăng.
Điểm đặc biệt của VIX là nó không dự đoán hướng đi của thị trường. Nó chỉ cho bạn biết mức độ biến động được kỳ vọng. Khi VIX tăng, điều đó có nghĩa là thị trường dự đoán sẽ có biến động mạnh, còn khi VIX giảm, thị trường đang bình lặng hơn. Tuy nhiên, các nhà giao dịch thường xem VIX như một dấu hiệu báo trước cho việc thị trường chứng khoán sẽ tăng hay giảm. Lý do là vì khi biến động tăng đột ngột, các chỉ số chứng khoán thường lao dốc. Tại sao? Vì thị trường bán tháo nhanh hơn nhiều so với việc mua lại. Bạn có thể thấy thị trường chứng khoán thường tăng chậm rãi, nhưng khi bán tháo thì diễn ra rất nhanh.
Những Đỉnh Lịch Sử Của VIX
Chỉ số VIX có mối liên hệ ngược chiều rõ rệt với thị trường chứng khoán: khi thị trường giảm, VIX thường tăng mạnh. Dưới đây là những thời điểm nổi bật khi VIX đạt mức cực đại:
- Năm 2008 (khủng hoảng tài chính): VIX chạm mức kỷ lục, gần 80 điểm.
- Tháng 3/2020 (đại dịch COVID-19): VIX vọt lên trên 60 điểm khi thị trường sụp đổ vì đại dịch.
- Tháng 3/2024 (chiến tranh thuế quan): VIX tăng vượt 40 điểm trong bối cảnh chính quyền Mỹ áp đặt thuế quan toàn cầu, hoãn thuế 90 ngày và xảy ra cuộc chiến thuế quan với Trung Quốc.
Ngoài chỉ số VIX, còn có những công cụ khác để theo dõi biến động:
| Các chỉ báo |
Mô tả |
| VVIX | VVIX: Là “biến động của biến động” của chính VIX. Giúp đánh giá mức độ dao động của kỳ vọng trên thị trường. |
| Chỉ số MOVE | Tương tự VIX nhưng dành cho thị trường trái phiếu (trái phiếu kho bạc Mỹ). Theo dõi biến động của lợi suất. |
| Chỉ số SKEW của CBOE | Chỉ số SKEW của CBOE: Ước tính khả năng xảy ra các sự kiện bất thường (như “thiên nga đen”) trên thị trường. |
| ATR (Biên độ thực trung bình) | Chỉ báo kỹ thuật dùng cho mọi công cụ, kể cả tiền tệ. Cho biết biên độ dao động giá trung bình. |
| Biến động lịch sử (HV) | Dựa trên giá trong quá khứ, khác với VIX dựa trên kỳ vọng. |
| Biến động kỳ vọng (IV) | Biến động dự đoán từ các quyền chọn cụ thể. Thường dùng để phân tích cổ phiếu riêng lẻ hoặc quyền chọn tiền tệ. |
Mối liên hệ giữa VIX với Ngoại hối và CFD
Dù chỉ số VIX gắn trực tiếp với chỉ số S&P 500 của Mỹ, tác động của nó không chỉ giới hạn ở một thị trường. VIX ảnh hưởng lớn đến hành vi của những người tham gia thị trường Ngoại hối và giao dịch CFD trên các chỉ số, vốn được nhiều nhà giao dịch cá nhân sử dụng.
Giao dịch CFD trên các chỉ số chứng khoán toàn cầu có sẵn trên các nền tảng ngoại hối, và VIX trở thành một chỉ báo rất hữu ích để đánh giá tiềm năng biến động cũng như xu hướng của các sản phẩm này.
Các chỉ số CFD nhạy cảm nhất với biến động của VIX:
- US500 (CFD dựa trên S&P 500): Có mối liên hệ trực tiếp, giảm mạnh khi VIX tăng.
- US100 (Nasdaq): Biến động mạnh hơn và thường phản ứng dữ dội hơn so với S&P 500.
- US30 (Dow Jones): Cũng có mối liên hệ ngược chiều rõ rệt với VIX.
- DE40 (DAX): Nhạy cảm với mức độ rủi ro chung của thị trường toàn cầu.
- UK100 (FTSE): Ít biến động hơn nhưng cũng bị ảnh hưởng khi VIX tăng.
- JP225 (Nikkei): Khi VIX tăng, chỉ số này thường giảm do đồng yên Nhật mạnh lên.
Khi chỉ số VIX tăng vọt, các nhà giao dịch thường chốt lời và rút khỏi cổ phiếu cũng như các chỉ số, dẫn đến sự điều chỉnh hoặc sụp đổ của các CFD trên chỉ số.
Các cặp tiền tệ cần chú ý khi VIX tăng mạnh:
- USD/JPY: Thường giảm vì đồng yên được xem là tài sản an toàn.
- AUD/JPY, NZD/JPY, CAD/JPY: Bị ảnh hưởng khi nhà đầu tư rút khỏi các đồng tiền rủi ro.
- EUR/USD: Có thể biến động mạnh hơn tùy thuộc vào mức độ bất ổn của thị trường.
- USD/CHF: Nhu cầu về đồng franc Thụy Sĩ tăng lên trong giai đoạn thị trường căng thẳng.
💡 Hãy chú ý đến mối liên hệ giữa VIX và các cặp tiền chéo, đặc biệt là những cặp liên quan đến JPY và CHF.
Cách sử dụng VIX trong chiến lược giao dịch
Sử dụng VIX trong chiến lược giao dịch là một công cụ mạnh mẽ để đánh giá rủi ro thị trường, nhận biết các giai đoạn thị trường và lựa chọn thời điểm vào/ra lệnh.
Dưới đây là một số cách thực tế để áp dụng VIX vào hệ thống giao dịch của bạn:
Nguyên Tắc Cơ Bản: VIX là thước đo của nỗi sợ.
- VIX thấp = Thị trường bình lặng, thích hợp cho các chiến lược theo xu hướng.
- VIX cao = Thị trường hoảng loạn, biến động lớn — nên dùng chiến lược ngược xu hướng hoặc phòng thủ.
Ví dụ về các chiến lược giao dịch với VIX
1. Bộ lọc rủi ro cho các chiến lược khác
Sử dụng VIX như một bộ lọc:
- VIX < 20: Có thể mở vị thế trung hạn và áp dụng chiến lược theo xu hướng mạnh mẽ hơn.
- VIX 25-30: Cẩn thận, vì có thể xuất hiện những biến động mạnh, đặc biệt ở các chỉ số và cặp tiền liên quan đến JPY và CHF.
- VIX > 40: Không nên vào thị trường hoặc chỉ giao dịch ở khung thời gian ngắn với khối lượng nhỏ nhất.
2. Chiến lược ngược chiều từ các mức cực điểm
Khi VIX chạm mức cực điểm:
- VIX > 40-45: Thường là đáy của sự hoảng loạn. Nhiều nhà giao dịch sẽ mua vào các chỉ số và bán khống các đồng tiền an toàn.
- VIX < 13-14: Thị trường quá tự tin. Bạn có thể chuẩn bị cho một đợt điều chỉnh bằng cách mở vị thế bán trên các chỉ số hoặc mua vào các tài sản an toàn.
Bắt buộc phải xác nhận qua hành động giá hoặc các mức kỹ thuật — VIX không phải là tín hiệu để vào lệnh giao dịch!
3. Vào lệnh khi VIX giảm sau khi tăng mạnh
Sau khi VIX tăng vọt rồi giảm trở lại, bạn có thể tìm điểm vào lệnh mua các chỉ số hoặc quay lại với các cặp tiền rủi ro (ví dụ: AUD/JPY, NZD/JPY). VIX thường giảm nhanh hơn so với sự phục hồi của thị trường, giúp bạn vào lệnh ở giai đoạn đầu của sự đảo chiều.
4. Tín hiệu thoát lệnh
Nếu bạn đang mua các cổ phiếu hoặc đồng tiền rủi ro mà VIX bắt đầu tăng mạnh, đây là lúc nên chốt lời hoặc phòng vệ. Sử dụng VIX như một bộ lọc dừng: nếu VIX vượt qua một mức nhất định (ví dụ: 25), hãy tạm dừng chiến lược hoặc chốt lợi nhuận.
Kết hợp với các chỉ báo khác
|
Chỉ báo |
Vai trò |
| ATR / Dải biến động | Xác nhận mức độ biến động thực sự của sản phẩm giao dịch |
| Chỉ số S&P 500 hoặc các chỉ số khác | So sánh hành vi của chỉ số với mức độ biến động |
| MACD, RSI | Hỗ trợ xác định điểm vào lệnh đảo chiều khi chỉ số VIX ở mức cao |
| Khối lượng giao dịch | Những biến động mạnh khi VIX cao thường đi kèm với sự gia tăng khối lượng giao dịch |
Ví dụ về một chiến lược đơn giản:
- Điều kiện vào lệnh mua NASDAQ (US100):
- VIX > 35 → sau đó giảm liên tục trong 3 ngày.
- Giá NASDAQ tạo đáy trên khung thời gian ngày.
- RSI cắt lên khỏi vùng quá bán.
- Thoát lệnh:
- VIX < 20
- RSI > 70 hoặc chạm vùng kháng cự
Tầm quan trọng của VIX
Chỉ số VIX là một thước đo mạnh mẽ phản ánh tâm lý thị trường. Đối với nhà giao dịch, VIX có thể là dấu hiệu cảnh báo về sự bất ổn sắp xảy ra, đồng thời cũng mở ra cơ hội kiếm lời. Khi VIX tăng cao, bạn nên đặc biệt thận trọng với các loại tài sản có lợi suất cao hoặc các công cụ có hệ số beta lớn. Ngược lại, khi VIX giảm, đó là tín hiệu cho thấy có thể quay lại với các chiến lược rủi ro hơn. Để đánh giá rủi ro toàn diện hơn, nên kết hợp VIX với các chỉ báo kỹ thuật và dữ liệu kinh tế vĩ mô khác.